Thứ Tư, 27 tháng 3, 2013

Châu Á đang sử dụng nguồn nước dành cho tương lai



GS B. Chellaney
Giáo sư Brahma Chellaney (Trung tâm Nghiên cứu chính sách, Ấn Độ), trong báo cáo tại hội thảo ASEM về quản lý nước ở Cần Thơ hôm 22-3, đã cảnh báo: “Cuộc khủng hoảng về nước ở châu Á sẽ đe dọa phát triển kinh tế, chính trị và môi trường”. Ông cho rằng, châu Á đang là nơi đứng đầu thế giới về suy giảm nước sạch và là nơi xài nước với hiệu quả thấp nhất thế giới. “Hiện nay châu Á đang sử dụng nước dành cho tương lai”, ông nhấn mạnh và dự báo: “Châu lục khô nhất trên thế giới sẽ không phải là châu Phi mà là châu Á, nơi có khả năng nước sạch thậm chí không bằng một nửa mức trung bình hàng năm của thế giới, là 6.380 mét khối/người”.

Theo Giáo sư Brahma, hiện nay các nền kinh tế của châu Á đang chịu áp lực về nước có Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Hàn Quốc và Nhật Bản - dù ba thập kỷ qua, chuyện này chưa xảy ra. Không chỉ là nước sông hồ mà cả với nước ngầm; ông nói: “Ở nhiều thành phố, nguồn nước này có nguy cơ cạn kiệt trong vài năm tới” và: “Những nơi tìm được nước ở tầng sâu hơn, hàng triệu giếng khoan sẽ hút cạn những tầng trữ nước cuối cùng ở châu Á”. 

Lý do, vẫn theo Giáo sư Brahma, có bảy yếu tố: kinh tế tăng quá nhanh; mức tiêu thụ trên đầu người tăng vọt; mở rộng tưới tiêu; nhu cầu xài nước của đô thị và công nghiệp tăng; quá tải trong việc xây đập ngăn sông; gia tăng tác động môi trường; thiếu cơ chế ngăn ngừa xung đột. Về kinh tế, ông cho biết với mức tăng trưởng 7% vào năm 2000, châu Á đã sử dụng tới 92% tổng lượng nước thế giới mỗi năm. Về xây đập, là “nguồn gốc tranh cãi” của những nước ở thượng và hạ lưu, Giáo sư Brahma nói: “Chỉ một nước Trung Quốc, tính sơ đã chiếm hơn một nửa trong số gần 50.000 đập lớn trên hành tinh chúng ta”. Ông cho rằng châu Á không chỉ là trung tâm tưới tiêu của thế giới mà còn là trung tâm đập của toàn cầu. “Đây là châu lục có nhiều đập nhất thế giới và như vậy chỉ làm tồi tệ thêm những thách thức về nước ở nơi này”, ông nhấn mạnh.

Giáo sư Brahma nói nhiều tới yếu tố “thiếu cơ chế ngăn ngừa xung đột”, một nguyên nhân làm mất an ninh nguồn nước. Mới chỉ có 4/57 lưu vực sông ở châu Á có sự chia sẻ nguồn nước hoặc thỏa thuận hợp tác; đó là sông Mekong, sông Ganges, sông Indus và sông Jordan. Nhưng ở lưu vực Mekong thì: “Sự không tham gia của Trung Quốc, quốc gia chiếm ưu thế ven sông, đã gây cản trở nghiêm trọng đến thể chế hợp tác”, ông nhấn mạnh và dự báo việc quản lý cạnh tranh nguồn nước ở châu Á sẽ càng trở nên khó khăn: “Tiềm năng của các cuộc xung đột về nước giữa các quốc gia châu Á được nhấn mạnh bởi việc đơn phương đắp đập ngăn dòng các con sông quốc tế và sự chia sẻ nguồn nước thiếu phù hợp trong hầu hết các lưu vực xuyên quốc gia. Căng thẳng lâu dài giữa các quốc gia và bất ổn nội bộ, cùng với nhu cầu về nước tăng cao trong một thời đại suy thoái môi trường, tạo ra điểm nóng tiềm ẩn cho các cuộc xung đột nguồn nước nghiêm trọng ở một số lưu vực xuyên quốc gia ở châu Á”.

Khô hạn ở huyện Tịnh Biên, An Giang.
Ảnh: Lê Hoàng Vũ


Dẫn kinh nghiệm hợp tác của châu Âu về xây dựng thể chế nguồn nước, Giáo sư Brahma cho biết châu Âu dẫn đầu trong việc phát triển công nghệ nước sạch và “nắm giữ chìa khóa cho một tương lai an toàn hơn cho thế giới”. Từ kinh nghiệm này, ông đặt câu hỏi: “Làm thế nào các quốc gia châu Á có thể ngăn chặn các cuộc tranh giành quyết liệt về nguồn nước để dẫn tới các cuộc xung đột công khai?” và tự trả lời: “Để ngăn chặn các nguy cơ an ninh, các nước châu Á phải đầu tư nhiều hơn về việc thể chế hóa hợp tác về tài nguyên lưu vực sông xuyên biên giới nhằm củng cố sự ổn định chiến lược, tiếp tục bảo vệ tăng trưởng kinh tế và thúc đẩy phát triển bền vững môi trường”.  

Thứ Ba, 26 tháng 3, 2013

“Giải mã” Nguyễn Nhật Ánh




Nhà thơ Lê Minh Quốc, đồng hương Quảng Nam của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, vừa cho ra mắt cuốn sách do anh biên soạn: “Nguyễn Nhật Ánh – hoàng tử bé trong thế giới tuổi thơ” (NXB Kim Đồng ấn hành). Sách như một lời “giải mã” về Nguyễn Nhật Ánh, nhà văn đang có bút lực sung mãn và được hàng triệu bạn đọc trẻ yêu thích. 





Trong vòng 28 năm, từ 1984-2012, Nguyễn Nhật Ánh đã cho ra đời 112 tác phẩm văn học gồm thơ, truyện dài, truyện ngắn, tiểu thuyết, tạp bút. Trong đó, riêng bộ truyện thiếu nhi “Kính vạn hoa” 54 tập đã được NXB Kim Đồng in hơn một triệu bản. Đây cũng là nhà văn tuổi trung niên (năm nay anh 58 tuổi) nhận được nhiều giải thưởng văn học trong và ngoài nước: “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” nhận Giải thưởng Văn học của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2009, Giải Văn chương ASEAN 2010 và Gỉải sách hay của Hội Xuất bản Việt Nam năm 2009; “Kính vạn hoa” được Hội Nhà văn Việt Nam trao Giải thưởng Văn học năm 2002; “Chú bé rắc rối” nhận Giải Văn học Trẻ hạng A của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh năm 1990; “Tôi là Bêtô” nhận Giải thưởng Văn học của Hội Nhà văn TP.HCM năm 2008…

Sách của anh cũng được bạn đọc nước ngoài chọn, như “Cho tôi một vé đi tuổi thơ” được dịch sang tiếng Anh, tiếng Thái, tiếng Hàn; “Mắt biếc” dịch sang tiếng Nhật; “Cô gái đến từ hôm qua” được dịch sang tiếng Nga và được đưa vào giáo trình dạy tiếng Việt tại ĐH Moscow và nhiều trường ĐH khác ở Nga. Ngoài ra, nhiều tác phẩm văn học của Nguyễn Nhật Ánh được chuyển thể thành phim và truyện tranh như “Nữ Sinh”, “Bồ câu không đưa thư”, “Buổi chiều Windows”, “Chú bé rắc rối”, “Thằng quỷ nhỏ”, “Kính Vạn hoa”, “Bong bóng lên trời”, “Những chàng trai xấu tính”, “Trước vòng chung kết”…

Nguyễn Nhật Ánh còn là nhà báo chuyên viết bình luận bóng đá (bút danh Chu Đình Ngạn) trên báo Sài Gòn giải phóng - nơi anh đang làm việc; giữ mục “Vườn hồng” chuyên tư vấn tình cảm (bút danh Anh Bồ Câu) trên báo Thanh Niên. Nhà văn một thời là thanh niên xung phong và nhà giáo này hiện cũng là chủ quán ăn đặc sản món Quảng Nam mang tên Đo Đo và chủ tiệm sách Kính vạn hoa ở TP.HCM.  

Trong cuốn sách, nhà thơ Lê Minh Quốc đã kể những câu chuyện nhẹ nhàng về Nguyễn Nhât Ánh từ tuổi thơ cho tới năm 2012. Sách cũng sưu tầm nhiều bài viết của các bạn văn ở trong và ngoài nước ngoài kèm với nhiều hình ảnh minh họa, niên biểu tác phẩm, phụ lục thơ, tạp bút, bình luận thể thao, tư vấn tình cảm và cả những lời tâm huyết của Nguyễn Nhật Ánh về quan niệm sống và sáng tác. Xin trích:

Nguyễn Nhật Ánh: “Tôi tin điểm mạnh của văn chương nằm ở khả năng thẩm thấu. Bằng hình thức đặc thù của mình, văn chương góp phần mài sắc các ý niệm đạo đức nơi người đọc một cách vô hình. Được nuôi dưỡng bởi văn chương chân chính, trẻ em lớn lên sẽ biết yêu thương đồng bào, đồng loại, biết dị ứng và chống lại cái xấu, cái ác, biết yêu tự do”. “Mỗi dân tộc đều có thể treo một quả chuông trước cửa sổ tâm hồn của mình. Nhà văn có sứ mạng phải rung những quả chuông đó lên, bằng văn chương”. “Theo đuổi công việc viết văn là chấp nhận sống dưới áp lực thường trực từ nhiều phía. Áp lực của độc giả. Áp lực của sự đổi mới. Áp lực của sự vượt qua chính mình”. “Mỗi nhà văn đều tự nhiên có một nhà phê bình trong người… Chẳng hạn, tại sao anh chọn từ này mà không chọn từ kia, dùng lối diễn đạt này mà không dùng lối diễn đạt kia… Chất lượng văn chương của một nhà văn tùy thuộc vào chất lượng phê bình của chính nhà văn đó”. 

Bạn văn trong nước: “Bí quyết tạo nên sự thành công kỳ lạ của Nguyễn Nhật Ánh có lẽ là ở khả năng nắm bắt tâm lý lứa tuổi học trò” (Nhà thơ Trần Đăng Khoa). “Có thể nói mỗi cuốn sách của Nguyễn Nhật Ánh như một chuyến tàu về tuổi thơ, ở đó có nhiều toa, mỗi toa là mỗi bất ngờ thú vị, mỗi háo húc mỗi say mê; khi làm ta bật cười, khi làm ta rưng rưng, hoặc ngồi lặng đi suy ngẫm” (Nhà văn Nguyễn Quang Lập). “Sử dụng thành thạo và thể hiện được sự trong sáng, phiêu linh, giàu có của tiếng Việt là tài năng của nhà văn... Trong số đó, có Nguyễn Nhật Ánh”. (Nhà thơ Lê Minh Quốc). “Đã vào tuổi ngũ tuần, sức sáng tạo từ con người này vẫn không có dấu hiệu dừng lại… Nguyễn Nhật Ánh là thế. Một nhà văn lương thiện, chân chính. Những giọt mồ hôi rơi trên trang viết hôm nay của anh cũng hệt như giọt mồ hôi trên lưng áo của anh thanh niên đạp xích lô năm 1976, và đẫm chiếc áo xanh những năm sau đó trên các công – nông trường gió bụi. Mồ hôi của sự lao động bao giờ cũng giống nhau”. (Nhà thơ Đỗ Trung Quân, 2005).

Bạn văn nước ngoài: “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh phản chiếu thế giới kỳ diệu của tuổi thơ và trí tưởng tượng phong phú của con trẻ, những điều mà người lớn không bao giờ biết tới hay không bao giờ nghĩ đến, đó là đời sống thật của trẻ em, nơi có mọi điều tốt lành mà chúng ta cần học hỏi” (Emme Achara - nhà xuất bản Nameebooks - Thái Lan). “Giọng văn trong “Mắt biếc” rất hay và nhẹ nhàng. Câu chuyện tình cảm trong sáng. Sau khi đọc truyện này, tôi bỗng muốn đi Việt Nam” (Nhà thơ Takatsuki Fumiko - Nhật). ■


* Mời đọc thêm tại báo Thanh Niên 26-3-2013:
http://www.thanhnien.com.vn/pages/20130326/giai-ma-nguyen-nhat-anh.aspx