Thứ Năm, 3 tháng 4, 2014

Cô liêu với ĐẢO


    Đảo, tập truyện ngắn mới nhất của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư (NXB Trẻ, quý 1/2014) được in tới 15.000 bản và là một trong những cuốn sách bán chạy trong số hơn 200.000 đầu sách dự Hội chợ sách 2014 ở TP.HCM tuần rồi.



 

    Vẫn là “hơi văn” của Nguyễn Ngọc Tư, từ thuở Cánh đồng bất tận (2005), không khó nhận ra. Nhưng hồn cốt 17 truyện ngắn của Đảo lần này, không thênh thang cảm xúc như gió trên đồng ngày nào, mà dồn nén, tinh tế, sâu hun hút, phức tạp, đôi khi là bí hiểm như cõi lòng con người ta. Đa phần nhân vật của Đảo, vẫn là những số phận con người có gốc nông dân và nghèo khó. Họ tồn tại trong một xã hội của thế giới hiện đại, mà đường đi thì vừa chật chội những libido (ham muốn tình dục) vừa đan xen đủ món trò đời.

    Có lẽ vì thế mà Đảo của Nguyễn Ngọc Tư lần này được tiết chế và tiết kiệm quá tay, từ hình thức tới nội dung. Đúng như lời rao của NXB ở bìa bốn tác phẩm này: “17 truyện ngắn không thể ngắn hơn. Có thể nói đó là những bài thơ viết bằng văn xuôi về số phận của những con người tranh đấu trong tuyệt vọng để được nhìn thấy. Những truyện ngắn cho thấy dường như Nguyễn Ngọc Tư đang ra khỏi hiện thực của những cánh đồng để tìm đến vùng hỗn mang tâm trí con người”.


    Khoảng 5 năm trước, đọc nhiều tản văn đăng báo của Nguyễn Ngọc Tư, nhà văn Nguyên Ngọc có nói với người viết bài này rằng, “Lạ là Tư còn trẻ mà suy ngẫm lại trầm ngâm sâu sắc như người già”. Giờ đây, trong Đảo, còn là sức tưởng tượng của một kẻ mất ngủ mà ở đó, đôi khi thấm đẫm câu ca dao của người xưa, Thức khuya mới biết đêm dài…


    Thí dụ như với truyện Đảo, thật tội tình, cả với người mình ôm ấp mà mình cũng không biết họ là ai. Truyện có hai nhân vật chánh, một cô gái làng chơi và một người đàn ông mù trên một đảo hoang, họ gặp nhau trong vài ngày ngắn ngủi. Cô gái được gọi tên là quà không viết hoa (ví như món quà) nhưng lại là hóa thân của những Đào, Phượng, Châu… từng mấy kiếp ăn sương. Người đàn ông thì mù lòa từ nhỏ nhưng lại có tên là Sáng. Họ tự nguyện đến với nhau như những số phận lưu đày bị libido đốt cháy. Nhưng họ không gắn bó được cùng nhau mà phải xa rời nhau trong cô liêu. Truyện kết như vầy: “Tiếng máy nổ của chiếc ghe câu chìm dần vào giữa bao đợt sóng rã rời. Những ngày sắp tới sẽ động lắm đây, Sáng cảm giác những cột sóng phủ lấy người mình, vô phương chạy trốn. Coi như là mơ, nhưng gói sao cũng không vừa. Cô ta nói sẽ sinh con là thiệt hay chơi? Nếu thiệt thì làm gì đây khi cả cái tên người đàn bà đó ông còn không biết chắc”.


    Đó là nhân vật của Đảo. Còn với tác giả, Nguyễn Ngọc Tư đã “tự bạch” như vầy: “Hơn một nửa Đảo là những truyện ngắn dưới 2.000 chữ, như là một cách thể nghiệm viết nén chặt. Là tô đậm nỗi cô đơn của con người bằng nhiều vết mực khác nhau, giày đi xéo lại. Chung mái nhà, chung giường, chung tiếng rên, nhưng mỗi người là một hòn đảo, một mảnh bom. Là tiếng thét câm của những con người không được nhìn thấy, nghe thấy”.
 


* Bài đã đăng Thời báo Kinh tế Sài Gòn 3-4-2014.

Thứ Tư, 2 tháng 4, 2014

Ám ảnh với Đảo



Ba tác phẩm văn học gần đây của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư có tựa sách gói gọn chỉ một từ. Năm 2012, tiểu thuyết Sông; năm ngoái, tập thơ Chấm; mới đây là tập truyện ngắn mang tên Đảo. So với thời của Cánh đồng bất tận bay bổng cảm xúc và dạt dào thương yêu hồi năm 2005, văn của Nguyễn Ngọc Tư bây giờ cũng “sắc” lại như là thang thuốc bắc được sắc kỹ càng.




Thí dụ ở cuối truyện Vị của lời câm là hai câu này: Sau lưng, căn nhà vắng đang cất lên tiếng nói, bằng khói của lời. Cả xóm chắc sẽ kéo lại coi, vì náo động.


Đảo dày chưa đầy 150 trang, gồm 17 truyện rất ngắn và nhiều tranh minh họa của Trần Ngọc Sinh - kiêm luôn công việc biên tập và sửa bản in. Lại thêm một sự chăm chút ít thấy của NXB Trẻ với lời giới thiệu ngắn: Có thể nói đó là những bài thơ viết bằng văn xuôi về số phận của những con người tranh đấu trong tuyệt vọng để được nhìn thấy. Những truyện ngắn cho thấy dường như Nguyễn Ngọc Tư đang ra khỏi hiện thực của những cánh đồng để tìm đến vùng hỗn mang tâm trí con người.


Có cảm giác Nguyễn Ngọc Tư vừa thổi bùng ngọn lửa tưởng tượng vừa nén lại từng chi tiết cho những nhân vật và câu chuyện của mình. Khép lại mỗi truyện, và cả tập truyện, như bị ám ảnh bởi một nỗi buồn hiện sinh: cô đơn.  


Như ở truyện Xác bụi, dù đã có hai mặt con với chồng, người đàn bà ấy vẫn ngày đêm sống chan hòa ám ảnh với người tình cũ đã chết từ lâu. Thậm chí trong ngày lấy cốt người tình, hai đứa con nhỏ còn “cầm hai đoạn xương ống làm vũ khí đánh nhau choang choang”. Và câu văn cuối của câu chuyện ấy là lời độc thoại: Giây phút đó, em tự hỏi mình đã làm chi cuộc đời mình?


Hay như ở Đảo, chuyện về một cô gái làng chơi không tên và một người đàn ông mù tên Sáng gặp nhau trên một đảo hoang. Truyện kết như vầy: Những ngày sắp tới sẽ động lắm đây, Sáng cảm giác những cột sóng phủ lấy người mình, vô phương chạy trốn. Coi như là mơ, nhưng gói sao cũng không vừa. Cô ta nói sẽ sinh con là thiệt hay chơi? Nếu thiệt thì làm gì đây khi cả cái tên người đàn bà đó ông còn không biết chắc.


Thật tội tình, cả với người mình ôm ấp mà mình cũng không biết họ là ai.


Đảo được NXB Trẻ in lần đầu tới 15.000 bản. Và tại Hội sách TP.HCM 2014 (từ 23 đến 30.3), đây là một trong những cuốn sách bán chạy nhất trong số hơn 200.000 tựa sách tham gia hội chợ này.



 

Mời đọc thêm tại báo Thanh Niên 1-4-2014:
http://www.thanhnien.com.vn/pages/20140401/am-anh-voi-dao.aspx