Lịch sử tự nhiên ĐBSCL sẽ đi vào bảo tàng

TS. Dương Văn Ni (trái) trong chuyến khảo sát lũ lụt ở Đồng Tháp Mười tháng 9-2011. Ảnh: Lạc Long

(TBKTSG) - Trong hai ngày 25 và 26-9-2015, một hội thảo giới thiệu đề án thành lập Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) được Viện Nghiên cứu động vật hoang dã Patuxent và Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Smithsonians tổ chức tại Washington DC (Hoa Kỳ). Sau hội thảo, phía Hoa Kỳ sẽ cử một cơ quan làm đối tác chính thức với trường Đại học Cần Thơ, nơi soạn thảo và chủ trì thực hiện đề án bảo tàng này. TBKTSG đã phỏng vấn TS. DƯƠNG VĂN NI, Phó trưởng ban thường trực đề án Bảo tàng Lịch sử tự nhiên ĐBSCL.

TBKTSG: Vì sao Bảo tàng Lịch sử tự nhiên ĐBSCL lại nằm trong hệ thống bảo tàng lịch sử tự nhiên của cả lưu vực sông Mêkông và dự kiến sẽ đặt tại Cần Thơ?

- TS. DƯƠNG VĂN NI: Sông Mêkông bắt nguồn từ Tây Tạng và chảy trên chiều dài gần 4.800 ki lô mét qua các quốc gia Trung Quốc, Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam.

Hiện nay, lưu vực sông Mêkông đang chịu nhiều sự xáo trộn của các quốc gia mà nó chảy qua, như thâm canh và mở rộng đất nông nghiệp, xây dựng các khu công nghiệp, các khu dân cư tập trung, khai thác rừng quá mức, hay xây dựng nhiều đập thủy điện... Những tác động này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái tự nhiên dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học. Nhiều loài sinh vật trên lưu vực sông Mêkông đã bị tuyệt chủng hay đang có nguy cơ bị tuyệt chủng. Thí dụ cá ông nược (cá heo nước ngọt), hiện chỉ còn khoảng 100 con ở vùng Stung Treng - Campuchia. Nếu ở đó họ xây hai đập thủy điện nữa thì nhóm cá heo này sẽ mất vĩnh viễn.

Vì vậy, xây dựng Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Mêkông là công việc hết sức cần thiết cho các quốc gia trong lưu vực sông Mêkông. Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Mêkông là một hệ thống gồm năm bảo tàng ở Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam. Bảo tàng Lịch sử tự nhiên ĐBSCL của Việt Nam dự kiến sẽ đặt tại thành phố Cần Thơ, do đây là trung tâm của ĐBSCL và là phần cuối nguồn của lưu vực sông Mêkông.

Bảo tàng Lịch sử tự nhiên ĐBSCL được xây dựng theo hướng bảo tàng lịch tự nhiên hiện đại sẽ đóng góp vào phát triển khoa học, tham quan du lịch, giáo dục cộng đồng và nâng cao kinh tế - xã hội của thành phố Cần Thơ và cả vùng ĐBSCL nói chung.

TBKTSG: Một bảo tàng lịch sử tự nhiên hiện đại khác với bảo tàng truyền thống ra sao?

- Thông thường, khi nói đến bảo tàng là mọi người thường liên tưởng đến những gì có liên quan đến quá khứ với những mẫu vật đã qua xử lý, không còn biến đổi. Tuy nhiên, một bảo tàng lịch sử tự nhiên hiện đại ngày nay thường tích hợp nhiều chủ đề và bao gồm nhiều lĩnh vực có liên quan đến tự nhiên, con người và cả quá trình phát triển.

Về tổng thể, có thể chia một bảo tàng hiện đại thành hai mảng lớn: mảng học thuật và mảng trưng bày. Mảng học thuật bao gồm các hạng mục như các tài liệu khoa học, các mẫu vật chuẩn, các sản phẩm như sách báo, phim ảnh...

Mảng trưng bày không chỉ là những thứ đã qua xử lý như sấy khô, ngâm hóa chất hay nhồi bông... mà còn là những bộ sưu tập sống, ví như bộ sưu tập các loài cá (còn gọi là thủy cung), bộ sưu tập các loài động vật (gọi là sở thú), bộ sưu tập thực vật (vườn thực vật). Không chỉ là những thứ đã xảy ra trong quá khứ mà nó bao gồm cả quá khứ, hiện tại và tương lai. Ví dụ với chủ đề nhà ở vùng ĐBSCL, thì không chỉ có các mô hình nhà ở trong quá khứ hay hiện tại mà còn có thể là những mô hình nhà ở trong tương lai nhằm thích nghi với chuyện lũ lụt, bão tố...

Vì văn hóa là sự giao thoa và tương tác lâu đời giữa các yếu tố tự nhiên và con người, do đó các bảo tàng chuyên đề về văn hóa cũng thường được bố trí trong quần thể bảo tàng lịch sử tự nhiên, để tăng tính giáo dục.

Ví dụ, nếu chúng ta muốn xây dựng Bảo tàng Văn hóa ẩm thực ĐBSCL, thì nhất thiết phải có phần chế biến thức ăn từ cá, như làm các loại mắm chẳng hạn. Nhưng để người xem có thể hiểu sâu sắc vấn đề này thì trước tiên họ phải hiểu môi trường tự nhiên của ĐBSCL, hiểu sự sáng tạo của cha ông trong cách đánh bắt cá, rồi mới hiểu sự sáng tạo của người dân trong chế biến ra nhiều món ăn về cá.

Như vậy, mảng trưng bày chỉ có thể thực hiện được khi nào mảng nghiên cứu đã được thực hiện hoàn chỉnh.

TBKTSG: Phạm vi thực hiện đề án này ra sao?

- Về mặt địa lý thì đề án này ưu tiên thực hiện trên địa bàn 13 tỉnh, thành thuộc ĐBSCL của Việt Nam. Tuy nhiên, về mặt sinh thái, thì ĐBSCL là một phần của lưu vực sông Mêkông. Riêng phần đồng bằng thì bao gồm toàn bộ vùng đồng bằng ngập nước theo mùa của sông Mêkông, trong đó khoảng 20% diện tích nằm trên lãnh thổ Campuchia. Vì vậy mà các thông tin thu thập có thể được mở rộng ra cho toàn bộ lưu vực và đồng bằng này, tùy theo mức độ chuyên sâu.

Việc thu thập thông tin, tài liệu sẽ bao gồm tất cả các lãnh vực có liên quan đến ĐBSCL, trong đó ưu tiên là các tài liệu đã được công bố có liên quan nhiều đến tự nhiên. Chúng tôi cũng quan tâm thu thập các thông tin liên quan đến sự sáng tạo và thích nghi của người dân đối với môi trường và cuộc sống hàng ngày như nông cụ sản xuất và chế biến lúa gạo, ngư cụ đánh bắt và chế biến cá tôm, những vật dụng sinh hoạt hàng ngày... Việc thu thập mẫu vật để lưu trữ (specimens) thì bước đầu tập trung cho đa dạng sinh học.

TBKTSG: Còn về nguồn lực chuyên môn để thực hiện đề án này?

- Mảng học thuật (mẫu vật, ngân hàng tài liệu và các sản phẩm học thuật) sẽ do trường Đại học Cần Thơ làm đầu mối hợp tác nghiên cứu với các viện, trường trong và ngoài nước thực hiện. Hơn 10 năm qua, trường Đại học Cần Thơ đã liên kết nghiên cứu và đào tạo với hơn 20 trường đại học trong lưu vực sông Mêkông. Vì vậy mà nguồn nhân lực để thực hiện công tác nghiên cứu đã được chuẩn bị đầy đủ.

Hiện nay có rất nhiều giáo sư của Mỹ, Úc, Nhật, Hà Lan... sẵn sàng tham gia hỗ trợ công tác thẩm định chuyên môn cho chúng ta xây dựng bảo tàng này.

TBKTSG: Được biết, đề án đang gặp khó trong việc tìm quỹ đất và nguồn kinh phí. Theo ông, có thể giải quyết việc này như thế nào?

- Phần trưng bày mẫu vật sống (thủy cung, sở thú, vườn thực vật) cần có quỹ đất, vốn xây dựng hạ tầng ban đầu và chi phí quản lý rất tốn kém. Mà đây lại là phần hấp dẫn lớn nhất đối với mọi người, và cũng là nơi có hiệu quả giáo dục và truyền đạt kiến thức cao nhất nếu mọi thứ được chuẩn bị nghiêm túc dựa vào kết quả nghiên cứu khoa học. Nhiều quốc gia đã quy hoạch quần thể bảo tàng tại những trung tâm thành phố lớn, vừa làm điểm nhấn cho thành phố và có cơ hội quảng bá kiến thức cho nhiều người.

Thực tế là nhiều bảo tàng trên thế giới được xây dựng từ nguồn đóng góp của xã hội, cả ở trong và ngoài nước.

Người Việt Nam chúng ta có văn hóa “ăn trái nhớ kẻ trồng cây, uống nước nhớ người đào giếng”. Vì vậy dù hiện nay chúng ta chưa giàu, việc tìm quỹ đất trong các thành phố đông đúc rất khó khăn, nhưng tôi tin là các cấp lãnh đạo và người dân sẽ rất ủng hộ cho việc xây dựng một bảo tàng lịch sử tự nhiên của ĐBSCL. Được như vậy thì tất cả lịch sử tự nhiên phong phú của ĐBSCL và trí tuệ sáng tạo của người dân trong toàn xã hội từ thời mở mang bờ cõi cho đến ngày nay sẽ được cô đọng lại trong một không gian vài chục héc ta. Đây sẽ là điểm thu hút mọi người đến tham quan học tập và vui chơi giải trí có ý nghĩa quan trọng đặc biệt ở ĐBSCL.


Bài đã đăng tại:
http://mobile.thesaigontimes.vn/tinbaichitiet/135791

Cần Thơ: Dịch vụ sẽ là chủ đạo trong cơ cấu kinh tế

(TBKTSG Online) - Trả lời TBKTSG Online tại buổi họp báo chiều nay (14-9) về Đại hội Đảng bộ thành phố Cần Thơ lần thứ XIII sắp tới, ông Trần Quốc Trung, Phó Bí thư Thành ủy thành phố Cần Thơ, cho biết giải pháp phát triển kinh tế - xã hội hàng đầu của Cần Thơ 5 năm tới là phải nâng cao được chất lượng tăng trưởng kinh tế, gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ - công nghiệp – nông nghiệp công nghệ cao.

Vincom Hùng Vương của Vingroup khai trương ngày 21-7 vừa qua tại Cần Thơ.

Ông Trần Quốc Trung giải thích lí do đưa dịch vụ lên hàng đầu vì “hai nhiệm kỳ trước, Cần Thơ làm theo hướng công nghiệp – dịch vụ - nông nghiệp nhưng thực tế thu hút công nghiệp rất khó vì kết cấu hạ tầng, dịch vụ đi kèm… chưa đáp ứng được đầu tư lớn”.

Trong khi đó, thực tế làm được đến nay trong cơ cấu kinh tế của Cần Thơ, tỷ trọng khu vực I (nông nghiệp-thủy sản) chiếm 6,75%, khu vực II (công nghiệp-xây dựng) chiếm 35%, còn lại là khu vực III (thương mại - dịch vụ). “Cho nên giai đoạn 2015-2020 đưa công nghiệp lên hàng đầu nữa thì sẽ không đạt được. Mà phải làm từ dịch vụ, thương mại để giai đoạn 2020-2025 có cơ sở đẩy công nghiệp lên”, ông Trung nói.

Để làm được điều này, ông Trung dẫn dự thảo văn kiện đại hội, 5 năm tới, Cần Thơ sẽ “đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng và phát triển đa dạng khu vực thương mại – dịch vụ, nhất là dịch vụ tài chính, thương mại, du lịch và các dịch vụ có giá trị gia tăng cao; khai thác có hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của thành phố như giao thông vận tải, khoa học công nghệ, thông tin truyền thông…”.

Ngoài ra, ông Trung cho biết Cần Thơ sẽ “đa dạng hóa các loại hình thị trường bán lẻ, khuyến khích đầu tư phát triển các trung tâm thương mại, siêu thị quy mô lớn, hiện đại tại các địa bàn trọng điểm có đông dân cư và các đô thị mới… tăng cường liên kết thương mại, dịch vụ với các tỉnh, thành trong vùng và cả nước”.

Về vấn đề “trung tâm ĐBSCL”, ông Trần Quốc Trung nói rằng đây là việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết 45 của Bộ Chính trị đã xác định, đến năm 2020 Cần Thơ phải là thành phố trung tâm và là động lực phát triển của toàn vùng ĐBSCL. Theo ông Trung, đến nay, một số công trình, lĩnh vực về hạ tầng kinh tế xã hội như trường Đại học Cần Thơ, Viện Lúa ĐBSCL, cầu Cần Thơ, sân bay quốc tế Cần Thơ, bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, hệ thống ngân hàng, siêu thị, trung tâm thương mại… đang phát huy được vai trò trung tâm về giáo dục, y tế, giao thông vận tải, tài chính, thương mại… đối với ĐBSCL.

5 năm tới, nhiều công trình đang được đầu tư tiếp như cụm cảng Cần Thơ, kênh Quan Chánh Bố, Vườn ươm Công nghiệp công nghệ Hàn Quốc – Cần Thơ, các tuyến lộ liên vùng ĐBSCL kết nối với TPHCM, với các vùng kinh tế trọng điểm khác và với khu vực ASEAN… sẽ tiếp tục góp phần thúc đẩy kinh tế ĐBSCL phát triển.

Một số chỉ tiêu phát triển giai đoạn 2015-2020 của thành phố Cần Thơ
- Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) bình quân 7,5%-8%/năm. Trong đó, khu vực I tăng bình quân 1,2%; khu vực II tăng bình quân 7,9%; khu vực III tăng bình quân 8,2%.
-Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP – giá hiện hành) bình quân đầu người đạt 96,9 triệu đồng (hiện nay là 78,46 triệu đồng).
-Cơ cấu kinh tế đến năm 2020: tỷ trọng khu vực I chiếm 7,31%; khu vực II chiếm 32,36%; khu vực III chiếm 60,33% trong cơ cấu GRDP.
- Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ đạt 11 tỉ đô la Mỹ; tổng kim ngạch nhập khẩu đạt 3,8 tỉ đô la Mỹ vào năm 2020.
- Tổng vốn đầu tư trên địa bàn đạt từ 280.000-300.000 tỉ đồng; tỷ lệ vốn đầu tư phát triển so với tổng sản phẩm (GRDP) đạt từ 54-58%.
- Tổng thu ngân sách nhà nước tăng bình quân 11%; tổng chi ngân sách tăng bình quân 14%...

Bài đã đăng tại:
http://mobile.thesaigontimes.vn/tinbaichitiet/135702

Cần Thơ quảng bá du lịch tại Hội chợ quốc tế ITE

Mỹ Trinh

Tham gia Hội chợ Du lịch Quốc tế TP.HCM 2015 (ITE) từ ngày 10 đến 12-9, Trung tâm Phát triển Du lịch TP Cần Thơ (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Cần Thơ) đã có nhiều hoạt động quảng bá du lịch để thu hút thêm du khách đến với Cần Thơ.

Nhiều khách tham quan gian hàng Cần Thơ tại hội chợ ITE 2015 - Ảnh: Mỹ Trinh

Nhiều khách tham quan trong và ngoài nước, sau khi tìm hiểu các tour tuyến và sản phẩm du lịch Cần Thơ bằng tiếng Việt và tiếng Anh, đã thích thú chụp ảnh lưu niệm trước các hình ảnh chợ cổ Cần Thơ, chợ nổi Cái Răng, nhà cổ Bình Thuỷ, cầu Cần Thơ, các làng nghề đặc sản…

Mỗi ngày còn có hàng nghìn lượt khách ghé gian hàng TP Cần Thơ xem biểu diễn đờn ca tài tử, tìm hiểu các đặc sản Cần Thơ và ĐBSCL như bánh tét lá cẩm Chín Cẩm, dâu Hạ Châu, bưởi Năm Roi, chôm chôm, ổi, chuối, dừa, khóm...

Công ty Cổ phần Du lịch TP Cần Thơ, Làng du lịch Mỹ Khánh, Công ty HT Travel, nhà hàng Cây Bưởi, khách sạn Vạn Phát, khách sạn Victoria, khách sạn Aura, khách sạn Phương Đông… cũng đã tiếp thị sản phẩm riêng tại gian hàng TP Cần Thơ.

Chỉ riêng với tour chợ nổi Cái Răng, đại diện Công ty HT Travel tại Cần Thơ, bà Đoàn Thị Đỗ Quyên, cho biết một công ty du lịch tại TP.HCM đã thỏa thuận đưa 160 du khách đến Cần Thơ tham quan chợ nổi vào tháng 10 tới và có khả năng hai bên sẽ liên kết hợp tác lâu dài về tour này.

Trong sáu tháng đầu năm 2015, theo ông Trần Việt Phường, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Cần Thơ, thành phố đã thu hút trên một triệu lượt khách đến lưu trú; trong đó có 106.550 khách quốc tế, tăng 60% so với cùng kỳ; doanh thu đạt 970 tỷ đồng, tăng 85% so với cùng kỳ năm 2014.

Còn theo Ban tổ chức ITE 2015, hội chợ này đã thu hút hơn 25.000 lượt khách tham quan tại 250 gian hàng của 350 đơn vị từ 21 quốc gia và vùng lãnh thổ; riêng Việt Nam có 27 tỉnh, thành trong nước tham gia.    
   

* Đã đăng Báo Cần Thơ Thứ Hai, 14-9-2015
http://www.baocantho.com.vn/?mod=detnews&catid=55&p=0&id=168876