Đại sứ Mỹ: TPP nhất quán với chính sách tái cấu trúc

Trả lời TBKTSG sau buổi thuyết trình đầu tiên ở Việt Nam về Hiệp định Thương mại đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) tại Đại học Cần Thơ chiều ngày 21-11, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam David B. Shear nói: “TPP đang vào giai đoạn đàm phán căng thẳng nhưng tôi hi vọng sẽ kết thúc vào cuối năm nay”. Trước đó, ông đã đi thăm một số tỉnh ở ĐBSCL.

Mở đầu thuyết trình, Đại sứ David B. Shear nhắc lại chuyện Chủ tịch Trương Tấn Sang và Tổng thống Obama vừa thỏa thuận thiết lập quan hệ đối tác toàn diện Mỹ - Việt. Ông nói: “Đây là một bước tiến lớn trong quan hệ song phương và với tư cách là Đại sứ, tôi bảo đảm rằng mối quan hệ này sẽ tạo ra sự khác biệt trên khắp Việt Nam, trong đó có ĐBSCL”. Xác nhận điều này đã làm cho mình cảm thấy “đặc biệt hào hứng” để có buổi nói chuyện về TPP trước hơn 200 giảng viên và sinh viên ĐBSCL học tại Đại học Cần Thơ, ông nhấn mạnh: “TPP hứa hẹn mang lại những lợi ích to lớn cho các nước thành viên, có lẽ nhiều nhất là cho Việt Nam”. 

Ngắn hạn, xuất khẩu tăng 37% 

Nói về lợi ích ngắn hạn, Đại sứ David B. Shear cho là “rõ nét hơn” và thường tập trung vào các lĩnh vực như da giày, dệt may, hàng nông thủy sản - “những lĩnh vực Việt Nam vốn đang sở hữu lợi thế cạnh tranh”. Dẫn số liệu từ một khảo sát quốc tế, ông nói: “Xuất khẩu của Việt Nam dự báo sẽ tăng 37% trong những năm đầu TPP” và giải thích: “Từ kinh nghiệm tham gia vào hiệp định thương mại song phương với Hoa Kỳ và WTO của Việt Nam, chúng ta có thể hy vọng cả mức đầu tư nước ngoài và xuất khẩu tại Việt Nam sẽ gia tăng đáng kể”.  

Đại sứ David B. Shear lạc quan cho rằng, “ngay bây giờ, trong giai đoạn cuối của tiến trình đàm phán TPP, hiện tượng này đã bắt đầu diễn ra” và “mong chờ TPP trong tương lai gần, các nhà đầu tư khắp khu vực đang tích cực thăm dò những cơ hội đầu tư mới tại Việt Nam”. Ông dẫn chứng: “Tháng 8 rồi, một nhóm hơn 30 lãnh đạo cao cấp các tập đoàn từ Hongkong đã sang Việt Nam để tìm hiểu khả năng đầu tư vào các dự án sợi, dệt, nhuộm nhằm đón đầu và khai thác những lợi thế TPP sẽ mang lại”. Ngoài ra, theo đại sứ thì “Việt Nam sẽ hưởng lợi lớn từ việc mở rộng cửa vào thị trường Hoa Kỳ và các thị trường khác vì TPP sẽ giảm thuế đối với nhiều mặt hàng xuất khẩu then chốt của Việt Nam”.  

Dài hạn, tiềm năng rất lớn

Theo Đại sứ David B. Shear: “Về dài hạn, thành quả mang lại sẽ có tiềm năng rất lớn”. Ông cho rằng, nhờ TPP, Việt Nam sẽ dần hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng trong khu vực và trên toàn cầu. “Thí dụ trong nông nghiệp - lĩnh vực rất quan trọng đối với ĐBSCL - TPP sẽ mở rộng cửa cho nhiều thiết bị và công nghệ nông nghiệp hiện đại hơn, vì vậy sẽ giúp hiện đại hóa nền nông nghiệp Việt Nam, tăng tính hiệu quả, tăng lợi nhuận và mang lại khả năng cạnh tranh cao hơn trên toàn cầu”, ông nói. Một khi chuyện này diễn ra thì: “Sẽ giúp mang lại lợi ích cho Việt Nam theo hai hình thức: thứ nhất, củng cố và khẳng định vai trò đóng góp của Việt Nam trong việc bảo vệ an ninh lương thực trong khu vực; thứ hai, TPP sẽ tạo động lực để các doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam nâng cao giá trị gia tăng cho các sản phẩm và phát triển sản xuất thực phẩm chế biến”, đại sứ cho biết.

Đại sứ Mỹ nói tiếp: “Đa số những thành quả dài hạn sẽ có mối liên hệ với những lĩnh vực kinh tế mới nhưng hiện nay vẫn chưa phát triển hết quy mô hay chưa xuất hiện tại Việt Nam, vì nó đòi hỏi phải có tay nghề và trình độ khoa học kỹ thuật cao”. 
 

Có bất lợi gì không?

Trước băn khoăn về những bất lợi khi các doanh nghiệp Việt Nam chưa chuẩn bị kịp với yêu cầu của TPP, Đại sứ David B. Shear “đả thông” như vầy: “Cũng có một số người không đồng ý với tự do thương mại do e ngại sự cạnh tranh. Họ cho rằng các thị trường trong nước cần thêm thời gian để phát triển. Điều này từng xảy ra trong lịch sử của đất nước chúng tôi, khi Hoa Kỳ hoàn tất hiệp định thương mại khu vực đầu tiên - Hiệp định Tự do Thương mại Bắc Mỹ. Mexico lo ngại rằng hàng nhập khẩu nông nghiệp từ Hoa Kỳ sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến nông dân Mexico và lượng hàng nông nghiệp Mỹ nhập khẩu vào Mexico gia tăng. Tuy nhiên, tiếp cận thị trường Hoa Kỳ lại tạo điều kiện cho nông dân Mexico phát triển. Thập niên đầu tiên từ sau khi hiêp định này được ký kết, lượng hàng nông nghiệp từ Mexico xuất khẩu sang Mỹ đã tăng gấp đôi”.  

Theo đại sứ, “các điều khoản trong TPP nhất quán với chính sách tái cấu trúc nền kinh tế, từ doanh nghiệp nhà nước đến hệ thống ngân hàng và sở hữu trí tuệ” và cho rằng đây “chính là những điều kiện cần để Việt Nam củng cố cam kết hội nhập và hiện đại hóa nền kinh tế”. Đại sứ nhấn mạnh: “Khi Việt Nam tiếp tục tiến trình hiện đại hóa, TPP sẽ thúc đẩy nhu cầu về nhân lực có tay nghề cao và được trang bị trình độ giáo dục cao hơn”.

Dường như biết trước những câu hỏi từ phía cử tọa về sự “bất lợi” này, Đại sứ David B. Shear kết thúc buổi thuyết trình với những lời tâm huyết của một nhà ngoại giao: “Yếu tố quan trọng nhất để tạo nên thành công là khả năng thích nghi và phát minh sáng tạo của một quốc gia. Tôi đồng ý rằng đây là một trong những tính cách tiêu biểu của đất nước và con người Việt Nam”.  

“Hoa Kỳ, Việt Nam và 10 nước khác - Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru và Singapore - đang xây dựng một thỏa thuận tự do thương mại đa phương mang tầm thế kỷ 21 với những chuẩn mực cao sẽ giúp thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững khắp khu vực Thái Bình Dương. Các nước hy vọng có thể hoàn tất đàm phán TPP trước cuối năm nay”.
Đại sứ David B. Shear 

* Bản đăng tại Thời báo Kinh tế Sài Gòn ngày 28-11-2013: