CHUYỆN DÀI… RÁC THẢI Ở CẦN THƠ: Kẻ no, người đói... rác

Nhiều cụm đô thị vùng ĐBSCL chưa quan tâm đúng mức việc quy hoạch bãi đổ, khu xử lý rác. Ảnh: NGỌC TÙNG

 

Ngọc Tùng

(TBKTSG) - Thiếu bãi thải và xử lý rác, thành phố Cần Thơ đang dồn ứ khoảng 2.500 tấn rác, trong khi mỗi ngày nội ô vẫn phải thải 400-500 tấn nữa. Bên kia cầu Cần Thơ, dù có nhà máy xử lý rác đang hoạt động dưới công suất, tỉnh Vĩnh Long lại không cho Cần Thơ sang... cung cấp rác.

Nội ô Cần Thơ “bội thực” rác

Rác thải ở Cần Thơ bắt đầu ùn ứ từ khi người dân khu vực bãi rác tạm Ô Môn (phường Phước Thới, quận Ô Môn) kéo nhau chặn không cho xe vận chuyển rác của Công ty TNHH một thành viên Công trình đô thị Cần Thơ (gọi tắt là Công ty CTĐT Cần Thơ) về đổ rác hôm 20-4. Người dân sống ở khu vực này nói họ đã hết chịu nổi mùi hôi thối, ruồi nhặng, nước rỉ do rác. Họ yêu cầu lãnh đạo thành phố về đây sống một thời gian để chia sẻ nỗi khổ của dân chúng nếu muốn tiếp tục đổ rác tại bãi rác lộ thiên này.

Trước tình thế đó, ngày 21-4, Công ty CTĐT Cần Thơ đã cấp tốc ký hợp đồng cung cấp khoảng 300 tấn rác/ngày với Nhà máy Xử lý rác Phương Thảo (tọa lạc tại huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long). Hợp đồng này được xem là lối thoát cho Cần Thơ giải tỏa rác. Tuy nhiên, hợp đồng vừa nêu chỉ “sống” được vẻn vẹn năm ngày do UBND tỉnh Vĩnh Long gửi công văn cho UBND thành phố Cần Thơ yêu cầu ngưng thực hiện. Họp báo giải thích việc này, ông Trương Văn Sáu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long - người ký công văn, cho rằng nhà máy rác Phương Thảo chưa đủ các điều kiện hoạt động, rác của Cần Thơ sao lại bắt Vĩnh Long phải chịu đựng ô nhiễm.

Thế là Cần Thơ chỉ còn đường duy nhất là đổ rác phân tán tại các bãi rác ở huyện Cờ Đỏ, quận Thốt Nốt và “phục hồi” bãi rác cũ đã quá tải từ lâu ở phường Ba Láng, quận Cái Răng. Song, cư dân quanh bãi rác này lại tiếp tục phản kháng vì từ lâu nó đã gây ô nhiễm nặng. 

Đã diễn ra cảnh dồn ứ rác khắp nội ô và cảnh xe chở rác phải chạy lòng vòng kiếm chỗ đổ tạm. Theo ông Nguyễn Quốc Bửu, Giám đốc Công ty CTĐT Cần Thơ, các bãi rác tạm ở ven đô hiện nay không đủ sức chứa và điều kiện vận chuyển cũng khó khăn cả về cự ly lẫn tải trọng cầu đường không cho phép. Trong khi đó, theo những người trực tiếp thu gom và vận chuyển rác thuộc Công ty CTĐT Cần Thơ, nếu tình trạng này kéo dài, mấy ngày tới, rác từ Cần Thơ không biết đổ đi đâu!

Nhà máy ở Vĩnh Long lại đang...“đói”

Nhà máy Xử lý rác Phương Thảo (tỉnh Vĩnh Long) chỉ cách Cần Thơ khoảng 20 ki lô mét vừa phải đóng cửa vì không còn được Công ty CTĐT Cần Thơ cung cấp rác. Bà Liêu Cát Phương Thảo, chủ đầu tư Nhà máy Xử lý rác Phương Thảo, bức xúc cho rằng UBND tỉnh Vĩnh Long đã không tạo điều kiện cho nhà máy hoạt động, nay lại tiếp tục gây khó khi nhà máy nhận rác từ Cần Thơ. “Họ muốn ép cho nhà máy phải đóng cửa”, bà Thảo nói. 

Trong khi đó, theo UBND tỉnh Vĩnh Long, Nhà máy Phương Thảo còn trong quá trình hoạt động thử nghiệm, theo báo cáo đánh giá tác động môi trường thì các chỉ tiêu về môi trường chưa đạt và các yêu cầu về trình tự thủ tục chưa hoàn tất.

Về vấn đề này, theo bà Thảo, thời gian vận hành thử nghiệm, từ ngày 1-4 đến 1-10-2013, đã kết thúc. Nhà máy cũng đã mời đơn vị chuyên môn (bên thứ ba) giám định độc lập để đảm bảo sự khách quan nhưng UBND tỉnh Vĩnh Long không chấp nhận kết quả. Bên cạnh đó, nhà máy có công suất xử lý 300 tấn rác/ngày, nhưng lượng rác do các đơn vị tại Vĩnh Long cung cấp ở những thời điểm cao nhất cũng không đủ công suất và có tới hai phần ba là rác cũ (rác đã đổ tại bãi rác từ nhiều năm trước). Về giá, bà Thảo cho biết, đơn giá xử lý rác Vĩnh Long áp dụng với Nhà máy Phương Thảo là từ 220.000-240.000 đồng/tấn, để tránh lỗ, nhà máy đã đề nghị tăng lên 320.000 đồng/tấn nhưng chưa được thực hiện.

Bà Thảo phân trần, lỗ lã lũy kế quá lớn nên nhà máy đã ngưng nhận rác của Vĩnh Long từ cuối năm 2013 để chốt lỗ. “Hợp đồng nhận rác từ Cần Thơ là để giảm việc xuống cấp nhà máy do ngừng hoạt động dài ngày, đồng thời cũng là cách hỗ trợ Cần Thơ giải quyết lượng rác thải mới phát sinh hàng ngày, nhưng UBND tỉnh Vĩnh Long lại tiếp tục ngăn”, bà Thảo nói.

Quy hoạch đô thị thiếu... tầm

Sau khi tách tỉnh Hậu Giang vào năm 2004, thành phố Cần Thơ - thành phố loại 1 trực thuộc trung ương - vẫn an phận “đậu nhờ” việc đổ rác thải tại bãi rác Tân Long (huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang). Mười năm sau, đầu năm 2014, Tân Long đã ngưng tiếp nhận rác từ Cần Thơ vì người dân và chính quyền tỉnh Hậu Giang “hết chịu nổi” cảnh ô nhiễm. Trong mười năm dài ấy, Cần Thơ vẫn loay hoay với việc quy hoạch và đầu tư khu xử lý rác riêng cho nên phải dồn rác thải từ nội thị ra các quận, huyện ven đô nhờ... chịu đựng giùm.

Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch xây dựng khu xử lý chất thải rắn tại khu vực kinh tế trọng điểm vùng đồng bằng sông Cửu Long, trong đó có thành phố Cần Thơ. Theo quy hoạch đã được phê duyệt hồi cuối năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020, Cần Thơ có hai khu xử lý chất thải rắn với tổng diện tích gần 170 héc ta được xây dựng tại quận Ô Môn và huyện Thới Lai. Tuy vậy, tới thời điểm này, khu xử lý chất thải rắn Ô Môn vẫn là một bãi rác lộ thiên, ô nhiễm nặng nên người dân đã phản ứng như đã nêu trên. Còn khu xử lý rác ở huyện Thới Lai, theo Sở Xây dựng Cần Thơ, cả ở giai đoạn 1 chỉ với 2 héc ta, cũng chưa thể hoạt động được trong năm nay.

Mùa mưa đang tới, ngoài nỗi lo ứ rác, người dân Cần Thơ còn phải gồng mình chịu đựng tình trạng nước thải sinh hoạt, công nghiệp... tràn ngập nhiều tuyến đường, khu phố mỗi đợt triều dâng. Theo một đại diện của Sở Xây dựng Cần Thơ, khi cơ quan này còn chưa cập nhật được hồ sơ hiện trạng hệ thống thoát nước đô thị, thì chuyện nước thải ngập phố đương nhiên là do... triều cường.

Môi trường sống ở Cần Thơ, đang ngày càng bị uy hiếp từ nhiều phía. Người dân các quận trung tâm Cần Thơ vẫn sẵn sàng đóng phí thải rác hàng tháng từ 10.000-30.000 đồng/hộ tùy lượng rác thải. Ngoài ra, người sử dụng nước máy còn phải trả thêm phí nước thải 500 đồng/mét khối mà từ tháng 2-2014 phí này đã chuyển thành “phí bảo vệ môi trường”.


@ Đã đăng TBKTSG Online 2-6-2014:
http://www.thesaigontimes.vn/115521/Ke-no-nguoi-doi-rac.html