Bài "Thay lời tựa" trong tập
truyện ngắn nổi tiếng "Hương Rừng Cà
Mau" của nhà văn Sơn Nam là một bài thơ hay. Bài thơ dài 28 câu viết
về thuở tiền nhân xưa từ miền Trung tha hương vào khai hoang mở cõi phương Nam.
Đó là một bài thơ độc đáo hiếm thấy của nhà văn Sơn Nam mà nhiều người đã thuộc
lòng vì điệu buồn chất chứa trong từng âm điệu, câu chữ.
Nhưng
có lẽ ít ai biết bài thơ đó nhà văn viết khi nào và ở đâu. Một hôm vào cuối năm
2000, gần Tết, nhà văn Sơn Nam ghé thăm Báo Cần Thơ (khi đó còn ở đường Lý Tự
Trọng, TP Cần Thơ) và nhắn tôi qua chơi. Tôi chở ông về nhà mình, giở cuốn "Hương Rừng Cà Mau" do NXB Trẻ
tái bản năm 1986, có chữ ký tặng bằng mực đỏ của ông ngày nào, rồi hỏi:
-
Bài thơ này chú Tám làm hồi nào vậy?
Ông
nheo nheo mắt, nói:
 |
| Nhà văn Sơn Nam và tác giả bài viết Huỳnh Kim tại Báo Cần Thơ vào cuối năm 2000. Ảnh: VĂN KIM KHANH |
-
Viết từ năm 1961, trong nhà tù Phú Lợi. Hồi đó chánh quyền Sài Gòn bỏ tù cái
tội mình vẫn theo kháng chiến.
Rồi ông ngồi chép lại cả bài
thơ trên mặt sau một tờ lịch lớn. Nét chữ của ông khi đó đã 75 tuổi mà bay bướm
quá chừng. Cuối bài thơ, ông ghi:
"Viết thơ này từ năm 1961, nay cuối năm 2000 chép
lại tặng nhà thơ Huỳnh Kim, bờ sông Hậu". Tôi đã nhờ thợ phủ la-mi-na và ép tờ lịch ấy lên một
tấm gỗ để lưu giữ được lâu dài bút tích của nhà văn Sơn Nam.
Tôi
treo kỷ vật này trên tường kế bên kệ sách và gắn kề bên nét chữ của ông, một
chiếc lá cây khô hoang dã đã lìa cành tự khi nào. Chiếc lá ấy, nét chữ ấy, mỗi
lần nhìn lên, như nghe có tiếng người xưa vọng lại.
Giờ,
nhân kỷ niệm 30-4-2017, xin chép lại bài thơ này, hầu bạn đọc:
Trong
khói sóng mênh mông
Có bóng người vô danh
Từ bên này sông Tiền
Qua bên kia sông Hậu
Mang theo chiếc độc huyền
Điệu thơ Lục Vân Tiên
Có bóng người vô danh
Từ bên này sông Tiền
Qua bên kia sông Hậu
Mang theo chiếc độc huyền
Điệu thơ Lục Vân Tiên
Với câu chữ:
Kiến
nghĩa bất vi vô dõng giả
Tới Cà Mau - Rạch Giá
Cất chòi đốt lửa giữa rừng thiêng
Muỗi vắt nhiều hơn cỏ
Chướng khí mù như sương
Thân không là lính thú
Sao chưa về cố hương?
Chiều chiều nghe vượn hú
Hoa lá rụng buồn buồn
Tiễn đưa về cửa biển
Những giọt nước lìa nguồn
Đôi tâm hồn cô tịch
Nghe lắng sầu cô thôn
Dưới trời mây heo hút
Hơi vọng cổ nương bờ tre bay vút
Điệu hò… ơ theo nước chảy chan hòa
Năm tháng đã trôi qua
Ray rứt mãi đời ta
Nắng mưa miền cố thổ
Phong sương mấy độ qua đường phố
Hạt bụi nghiêng mình nhớ đất quê…
Tới Cà Mau - Rạch Giá
Cất chòi đốt lửa giữa rừng thiêng
Muỗi vắt nhiều hơn cỏ
Chướng khí mù như sương
Thân không là lính thú
Sao chưa về cố hương?
Chiều chiều nghe vượn hú
Hoa lá rụng buồn buồn
Tiễn đưa về cửa biển
Những giọt nước lìa nguồn
Đôi tâm hồn cô tịch
Nghe lắng sầu cô thôn
Dưới trời mây heo hút
Hơi vọng cổ nương bờ tre bay vút
Điệu hò… ơ theo nước chảy chan hòa
Năm tháng đã trôi qua
Ray rứt mãi đời ta
Nắng mưa miền cố thổ
Phong sương mấy độ qua đường phố
Hạt bụi nghiêng mình nhớ đất quê…
 |
| Bút tích của nhà văn Sơn Nam chép lại bài thơ trên. Ảnh: H.KIM |
Huỳnh Kim
* Bài đã đăng báo Cần Thơ Chủ
nhật, 30-4-2017:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét